به نقل از «ایمنا»

برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر

تاریخ انتشار: ۲۹ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۸۴۱۰۶

روزشمار فرهنگ و هنر ایران را در «برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر» مطالعه کنید.

به گزارش ایمنا، امروز _پنجشنبه، بیست‌ونهم دی‌ماه_ همزمان با سالروز تولد و درگذشت شماری از بزرگان ایران است.

سالروز درگذشت مهدی بَرکِشلی

مهدی بَرکِشلی ( زاده سال ۱۲۹۱ تهران،درگذشته بیست و نهم دی ۱۳۶۶ تهران) موسیقی‌دان، آهنگ‌ساز و نوازنده ویولون

وی محققی نامدار در عرصه موسیقی نظری و مبانی فیزیکی، نخستین معلم موسیقی‌اش اسماعیل زرین‌فر بود که بیش از دوسال نواختن ویلون "در موسیقی ایرانی" را به وی آموخت.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ۲۱ سالگی دوره لیسانسِ رشته فیزیک و شیمی را به پیشنهاد دکتر حسابی در شعبه علمی دارالمعلمین عالی "که بعدها جزو دانشگاه تهران شد" تمام کرد و به تدریس در دبیرستانهای دارالفنون و ثروت پرداخت. در این مدت، به آموختن بُعدِ نظری و عملی موسیقی، نزد علینقی وزیری ادامه داد و ضمن آشنایی با نظریه جدید او درباره موسیقی ایرانی، نواختن ویلون و کار با ارکستر را فراگرفت.

وی تنها کسی بود که از مدرسه خصوصی وزیری "مدرسه عالی موسیقی" موفق به دریافت دیپلم عالی شد. همچنین در ارکستر «انجمن دوستداران موسیقی ملی» که روح‌اله خالقی در ۱۳۲۳ تأسیس کرده بود، سمت نوازنده ویلون و آهنگساز داشت. او دوره مقدماتی ردیف مجلسی موسیقی ایرانی را نیز نزد ابوالحسن صبا آموخت.

برکشلی در ۱۳۲۵ برای ادامه تحصیل به همراه عده‌ای به فرانسه اعزام شد. در پاریس علاوه بر مطالعه در مرکز بین‌المللی مطالعات تعلیم و تربیت، در رشته فیزیک دانشگاه سوربن به تحصیل پرداخت و در ۳۷ سالگی با درجه دکتری دولتی علوم فارغ‌التحصیل شد. همچنین مدتی در مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه (C.N.R.S) در رشته‌های تخصصی صداشناسی (آکوستیک) مشغول به کار شد و در ۱۳۳۲ از دانشگاه اکس‌مارسی دکتری تخصصی در رشته علوم آکوستیک گرفت.

وی در این مدت، به دلیل اشتراک رشته‌های فیزیک و موسیقی در مبحث اصوات و ارتعاشات، به شناخت مختصات فیزیکی گامها و دیگر جنبه‌های علمی موسیقی همت گماشت، همچنین درباره تاریخ و ویژگی‌های موسیقی سنتی ایران و آثار موسیقیدانان قدیم ایرانی به تحقیق و تألیف پرداخت. وی دانسته‌های خود را در زمینه «ردیف» موسیقی در سی صفحه گرامافون (۷۸ دور) در صداخانه ملی پاریس، ضبط کرد که این صفحه‌ها در ایران موجود نیست.

برکشلی پس از بازگشت به ایران، در ۱۳۳۳ بازرس تعلیماتی وزارت فرهنگ شد و برای توسعه اداره کل هنرهای زیبا طرح‌هایی چون تأسیس سازمان ملی فولکلور ایران و صداخانه ملی و تأسیس دوره عالی موسیقی‌شناسی در هنرستان عالی موسیقی ملی ارائه داد.

وی در اوایل دهه ۱۳۵۰ به سمت مدیریت گروه فیزیک دانشکده علوم منصوب شد و همچنین در دانشکده‌های دامپزشکی، افسری، فنی، علوم، هنرهای زیبا، دانشگاه اراک و جندی‌شاپور به تحقیق و تدریس پرداخت. فعالیتهای دیگر او در این دوره، علاوه بر تدریس در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های مختلف، بدین قرار بود: عضویت گهگاه در امور اداری موسیقی رادیو و اداره هنرهای زیبا، عضویت و ایراد سخنرانی در گردهم‌آیی‌های مختلف داخلی و خارجی؛ نظارت بر کارگاه سازسازی وزارت فرهنگ و هنر، تأسیس گروه موسیقی و گروه تئاتر در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، تأسیس «انستیتوی تحقیقات موسیقی‌شناسی» در فرهنگستان ادب و هنر ایران، تأسیس کمیته ملی موسیقی یونسکو، ریاست کمیسیون ملی یونسکو در ایران و نیز ریاست انجمن فیزیک ایران، معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، عضویت در مجمع بین‌المللی انجمن آکوستیک دانان آمریکا و عضویت در انجمن آکوستیک گت گاتِ آمریکا و سازمان بین‌المللی هنر فولکلور (وابسته به یونسکو).

از برکشلی بیش از چهل مقاله در زمینه‌های صداشناسی، موسیقی و آموزش علوم شامل ۲۳ مقاله به زبان‌های انگلیسی و فرانسه و بیش از ۲۰ مقاله به فارسی، ۱۱ عنوان تألیف در زمینة فیزیک، مکانیک، پرتونگاری (رادیوگرافی) و موسیقی و ۴ عنوان ترجمه و شرح متون کهن راجع به موسیقی برجای مانده است.

مهدی برکشلی در ۷۵ ساگی درگذشت و در گورستان امامزاده عبدالله شهرری به‌خاک سپرده شد. روی سنگ گورش، فارابی ثانی حک شده است.

زادروز رضا ورزنده

رضا ورزنده ( زاده بیست و نهم دی ۱۳۰۵ کاشان — درگذشته سوم بهمن ۱۳۵۵ تهران ) موسیقی‌دان و نوازنده سنتور

وی نزد پدر آموزش دید و پس از مهاجرت به تهران در دهه ۱۳۳۰ و ورود به رادیو با نوازندگانی مانند رضا محجوبی و ابوالحسن صبا، سبک سنتور نوازی خود را اعتلا بخشید.

ورزنده با سبک و شیوه‌ای کاملاً شخصی سنتور می‌نواخت و در هنر بداهه‌نوازی توانا بود. توجه به جملات آوازی، ریزهای پر، تحرک بسیار در اجرای جمله‌ها، سونوریته شفاف از ویژگی‌های ساز او به شمار می‌رفت. سنتور او نیز منحصر به‌فرد بود و اندازه‌ای متفاوت نسبت به سازهای معمول داشت و هنگام نواختن، حوله‌ای روی سیم‌ها انداخته، آن‌گاه روی ساز می‌نواخت.

شخصی بودن و درونی بودن سبک ورزنده و عدم تدریس شیوه‌اش سبب شد که شیوه سنتورنوازی او چندان گسترش نیابد.

وی مضراب‌هایش را از چوب انار درست می‌کرد. او چهار عدد سنتور ساخت که این سنتورها مقداری از سنتورهای معمولی بزرگتر بود. سیم‌های سفید پنج‌تایی و سیم‌های زرد سه‌تایی بود.

روزی که با استاد حسین قوامی در منزل سپهبد مبصر رئیس شهربانی وقت مهمان بود، در حین کوک کردن سنتور سکته کرد و در ۵۹ سالگی درگذشت و در قطعه ۸ بهشت زهرا به‌خاک سپرده شد.

محمدرضا شجریان که خود با سنتور آشنایی داشت، پس از مرگ او گفت: «وقتی در سال ۱۳۵۵ ورزنده درگذشت، همان روز به یادش قدری سنتور نواختم و بعد از آن دیگر هیچگاه دست به این ساز نزدم.»

وی در نواختن سنتور بی‌همتا بود و پدرش مرشد موندی مرشد زورخانه‌های کاشان بود.

زادروز خسرو سینایی

خسرو سینایی ( زاده بیست و نهم دی ۱۳۱۹ ساری، درگذشته یازدهم مرداد ۱۳۹۹ تهران ) کارگردان و فیلمنامه‌نویس

وی به طور آثارش بر پایه مستندهای اجتماعی استوار هستند. او در سال ۱۳۸۷ موفق به دریافت نشان ویژه لهستان از سوی رییس‌جمهور آن کشور شد که به‌خاطر ساخت فیلم مستند "مرثیه گمشده" روایت‌گر مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سال‌های ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ بود، دریافت کرد.

وی از دبیرستان البرز دیپلم گرفت و سپس فارغ‌التحصیل کارگردانی و فیلم‌نامه‌نویسی از آکادمی هنرهای نمایشی و رشته تئوری موسیقی از کنسرواتوار وین شد.

سینایی از سال ۱۳۴۶ در وزارت فرهنگ و هنر و از سال ۱۳۵۲ در تلویزیون ایران شروع به کار کرد. اولین فیلم بلندش در سال ۱۳۵۸ با نام زنده باد ... برنده جایزه ضد فاشیسم در جشنواره کارلووی واری شد.

وی همچنین در سال ۱۹۹۱ با فیلم در کوچه‌های عشق در بخش نوعی نگاه جشنواره کن حضور یافت. سینایی افزون بر نویسندگی و کارگردانی، ساخت موسیقی و تدوین برخی از آثارش را نیز بر عهده داشته است. او در سال ۱۳۸۴ فیلم کوتاه «فرش، اسب، ترکمن» از مجموعه فرش ایرانی را کارگردانی کرد.

فیلم شناسی:

جزیره رنگین (۱۳۹۳)

کویر خون (۱۳۸۵)

مثل یک قصه (۱۳۸۵)

گفتگو با سایه (۱۳۸۴)

فرش، اسب، ترکمن (۱۳۸۴)

عروس آتش (۱۳۷۸)

کوچه پاییز (۱۳۷۶)

در کوچه‌های عشق (۱۳۶۹)

یار در خانه (۱۳۶۶)

مرثیه گمشده (۱۳۶۲)

هیولای درون (۱۳۶۲)

زنده باد ... (۱۳۵۸)

تهران امروز (۱۳۵۶)

جایزه‌ها:

سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه در هجدهمین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم «عروس آتش» (۱۳۷۸)

لوح زرین بهترین کارگردانی در دومین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم «هیولای درون» (۱۳۶۲)

کد خبر 634961

منبع: ایمنا

کلیدواژه: برگي از تقويم تاريخ فرهنگ و هنر برگی از تقویم تاریخ فرهنگ و هنر مشاهیر ایران بزرگان اصفهان دانشمندان ایرانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق وزارت فرهنگ فرهنگ و هنر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۸۴۱۰۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تجلیل از مقام معلم در اجرای دوقلوی آواز ایران در اصفهان

به گزارش خبرنگار مهر، علی و محمد سعیدی، دوقلوی آواز ایران صبح پنجشنبه به مناسبت هفته اصفهان روی صحنه رفتند.

این برادر دوقلو ضمن اجرای قطعات موسیقی برای حاضران در سالن از اساتید خود در عرصه موسیقی تجلیل به عمل آوردند.

بر این اساس بخشی از این اجرا برای تجلیل از استاد فضل‌الله شاه زمانی و عباس جواری اختصاص یافتو

همچنین این خوانندگان بنام ایرانی قطعه «آدما» را به مرحوم مرتضی شفیعی بنیان گذار و رهبر ارکستر ملی موسیقی اصفهان و مرحوم فرید زمانی از هنزمندان این عرصه تقدیم کردند.

کد خبر 6094980